UPS Aküsü Nedir?
Elektrik enerjisini depo ederek ihtiyaç olduğunda kullanıma sunan cihaza akü adı verilir. Akü motorlu araçların çalışmasını ve voltajın dengede tutulmasını sağlar. Akü sayesinde marş motoruna yüksek akım verilir ve aracın hareket etmesi sağlanır. Kuru akü, jel akü, derin döngülü akü, sübap ayarlı kurşun asit akü (VRLA akü), starter akü ve UPS akü olmak üzere birbirinden farklı akü çeşitleri bulunur. UPS akü ise kesintisiz güç kaynağı sistemleri için kullanılır. Bu akülerin en belirgin özelliği bakım gerektirmemesi ve kuru tipte olmasıdır. UPS aküler diğerlerine kıyasla daha uzun ömürlüdür. Aydınlatma sistemleri, güvenlik cihazları, elektrik santrali, telefon santrali ve telekomünikasyonda UPS akülere ihtiyaç duyulur.
UPS Akü Nedir?
UPS İngilizce uninteruptible power supply kelimelerinin baş harflerinden oluşturulan bir kısaltmadır. Türkçe karşılığı ise kesintisiz güç kaynağı anlamına gelmektedir. UPS aküler sayesinde elektrik enerjisinin kullanıldığı cihaz ve düzenekler elektrik kesintisi olmasına rağmen sekteye uğramadan işlev göstermeye devam eder. UPS aküler elektrik kesintisinin haricinde ani voltaj değişimleri, şebeke kesintisi ile gerilim hattındaki dalgalanmalara karşı da sistemin korunmasını sağlar. Kesintisiz güç kaynağı aküleri ile elektrik enerjisinden yoksunluk çekilmeden sistem devam eder.
UPS aküler elektrik enerjisini ihtiyaç olduğunda kullanıma sunmak üzere depolar. Bu akü türü çoğunlukla sabit yerlere kurulu olan tesislerde ve otomobillerde starter akü vasfı ile işlev gösterir.
UPS Akünün Kullanım Amacı Nedir?
Kesintisiz güç kaynağı anlamını taşıyan UPS’ler sayesinde elektrikli cihazlara ve endüstriyel tesislerde elektrik enerjisinin kesintiye uğramasına izin verilmez. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde sık sık elektrik kesintileri yaşanır. Bu durumda elektrik motorları durur. Fabrikalarda üretim yapılamaz, bilgisayarlar ve tıbbi cihazlar çalışamaz. İletişim ağı kopar, aydınlatma ve alarm sistemleri işlevsiz kalır. Elektrik kesintisi sebebiyle günlük hayat ve ulaşım ile üretim faaliyetleri aksar. UPS aküler sayesinde bu durumların önüne geçilir.
Elektriklerin kesilmesine ek olarak bazı durumlarda voltajdaki ani iniş ve çıkışlar, elektrik frekansının değişmesi, şebekenin düşük veya yüksek gerilim vermesi gibi elektrik akımı ile ilgili farklı türde sıkıntılar da oluşabilir. Söz konusu oluşumlarla karşılaşıldığında elektrikli cihaz ve endüstriyel makinelerin korunması ve sisteme ikincil bir enerji sağlanması gerekir. Bu durumda devreye UPS aküler girer.
UPS aküler ile elektrikli alet ve makineler değişiklik gösteren şebeke koşullarına karşı koruma altına alınır. Ayrıca elektrik kesintisi oluştuğunda aküde depolanan elektrik enerjisi aciliyet teşkil eden işlevlerin tamamlanabilmesi amacıyla sisteme verilir. Böylece herhangi bir aksaklık oluşmadan kesintisiz elektrik enerjisi sağlanarak sistemin işleyişine devam edilmesi sağlanır.
UPS aküler ile 7 gün 24 saat boyunca elektrik enerjisinden yararlanmak mümkün hale gelir. Kullanılacak tesise uygun, yüksek verimliliğe sahip olan bir UPS akü seçimi sayesinde elektrik enerjisine harcanan maliyetler mümkün olan en az düzeye indirilebilir.
UPS Akülerde Önemli Olan Özellikler Nelerdir?
UPS akülerde dikkat edilmesi gereken hususlar aküden elde edilen verimlilik ile aküdeki akımın dalga şekli olarak ikiye ayrılır. UPS akü devreye girdiğinde 3 farklı çeşitte akım sağlanır. Kare dalga, adım dalga ve sinüs dalga olan bu dalga çeşitleri bir filtre kullanılarak cihaza verilir. Sinüs dalgada %15 oranında güç kaybı görüldüğü için bu türden akım üreten UPS akülerin kullanımı tercih edilmez. Dalga türüne e olarak aküden elde edilen verimlilik oranı da oldukça önemlidir. UPS akülerin çoğundan %90-95 oranında verim alınır. Alınan verim arttıkça enerjiden tasarruf edilir. Üretim maliyetlerinin kontrol edilmesinde önemli bir unsur olan enerji tasarrufu fabrikalar ve diğer üretim tesisleri için fazlasıyla önemlidir. UPS akü ne kadar yüksek verimlilikle çalışırsa elektrik enerjisi maliyetinde aynı ölçüde düşüş görülür.
UPS aküler tekrar tekrar şarj edilerek kullanılabilir. Diğer akülere kıyasla bakım gerektirmez. Akü içerisine asit veya su takviyesi yapılmasına gerek bulunmaz.
UPS akülerin nakliyatı ve depolanması daha kolaydır. Küçük bir alan kaplaması da bu akülerin ayrıca tercih edilmesini sağlar.
UPS Aküler ile Jeneratörler Arasındaki Farklar Nelerdir?
Çoğu zaman jeneratörler ile kesintisiz güç kaynağı olan aküler birbirinden ayırt edilemez. Jeneratör elektrik enerjisi kesildiğinde devreye girip sistemin devamını sağlayan ve genellikle fabrikalarda, büyük ölçekli tesislerde kullanılan bir cihazdır. Jeneratörü UPS aküden ayrıştıran özellik ise elektrik kesildikten sonra geçen zaman dilimidir. Elektrik kesintisi ile birlikte UPS aküler hemen devreye girerken jeneratörlerin çalışmaya başlaması zaman alır. Arada geçen süre dilimi bir işletme için ciddi boyutlu zarara yol açabilir. Bu sebeple jeneratör devreye girene kadar geçen zaman diliminde UPS akü mutlaka devreye girerek sistemin çalışmaya devam etmesini sağlar. UPS sayesinde acil işlemler tamamlanır, elektrikle çalışan cihazların akım kesintisi yüzünden bozulması önlenir.
UPS Akülerin Kullanım Alanları Nelerdir?
Gelişen teknolojik koşullar sonucunda endüstriyel sistemlerde ve günlük hayatın hemen hemen her alanında elektrik enerjisine yoğun bir şekilde ihtiyaç duyulur. Bu durum da elektrik enerjisinden yoksun kalmamak için çeşitli çözüm arayışına neden olmaktadır. Özellikle hastaneler, şehir şebekesi, telekomünikasyon sistemleri, havaalanı gibi kritik öneme sahip olan yerlerde elektrik kesintisinin yaşanması büyük çaplı aksaklıkları ve sorunları beraberinde getirmektedir. Söz konusu olumsuzlukların yaşanmasının engellenmesi için UPS akülere yani kesintisiz güç kaynaklarına ihtiyaç duyulur. UPS akülerin kullanıldığı yerler şu şekildedir:
· Bilgisayarlar
· Otomasyon sistemleri
· Asansörler
· Askeri radar cihazları
· Hastaneler, elektronik tıbbi cihazlar
· Bilgisayarlı üretim tezgâhları
· Bilgisayarlı üretim bantları
· Havaalanlarının aydınlatması ve hava trafiği kontrol merkezi
· CNC tezgahları
· Fotoğraf baskı makineleri
· Medya kuruluşları
· Telekomünikasyon araçları
· Isıtma ve soğutma cihazları
· Acil durum aydınlatma araçları
· Yazarkasalar ve barkod cihazları