Temiz Enerji Nedir? Temiz Enerji Kaynakları Nelerdir?
Temiz Enerji Hakkında Herşey
Tükenen enerji ve tükenmez enerji kaynakları olmak üzere iki farklı türde enerji kaynağı bulunur. Tükenen enerji kaynakları petrol, kömür ve doğalgaz gibi fosil yakıtlara dayalı olup ciddi boyutlarda çevre kirliliğine yol açar. Ancak temiz enerji olarak da adlandırılan yenilenebilir enerji kaynakları doğada var olan, enerjiye dönüştürülürken çevreye zarar vermeyen ve tükenmeyen enerji kaynağı olarak sınıflandırılır. Günlük hayatta hemen hemen her şeyin halledilmesi için enerjiye ihtiyaç duyulur. Bu da enerji kaynağına olan gereksinim oldukça büyük boyutlarda olduğunu gösterir. Çevreyi kirleten, iktisadi olarak ülkeleri krize sürükleyen ve borçlandıran, yoğun kullanım sonucunda tükenmekte olan fosil enerji kaynakları yerine güneş, su, rüzgar gibi doğada tükenmeksizin var olan, daha az maliyetli ve ekonomik enerji kaynaklarına yönelim artmaktadır. Doğa dostu temiz enerji sayesinde ülkelerin iktisadi yükleri hafifler, dışa bağımlılık yerini kalkınmaya bırakır.
Temiz Enerji Nedir?
Temiz enerji güneş, jeotermal, dalga, rüzgar gibi doğada mevcut olan ve kendisini sürekli olarak tekrar eden doğal süreçlerden yararlanmak suretiyle elde edilen bir yenilenebilir enerji türüdür. Fosil enerji kaynaklarının aksine temiz enerji kaynakları tükenmeyerek kendisini sürekli yeniler. Bu nedenle aynı zamanda sürdürülebilir enerji olarak da adlandırılır. Bitkiler ile hayvansal atıklar, hidrojen gibi diğer doğal kaynaklar da temiz enerji elde edilen unsurlar arasında yer alır. Tükenen fosil enerji kaynaklarının aksine temiz enerji daha az maliyetlidir. Çevreye zarar vermez, doğanın korunmasına ve doğan en verimli şekilde yararlanmaya katkı sağlar.
Yurt içi istihdam yaratarak ülkenin kalkınmasında rol oynar. Enerji ülke ekonomilerinde en fazla yer tutan bütçe kalemi arasında yer alırken enerji maliyetlerinin mümkün olan en az seviyeye indirgenmesi oldukça stratejik bir hamledir. Bu nedenle de günümüzde her geçen gün temiz enerjinin önemi katlanarak artmaktadır. Temiz enerji kaynaklarının kullanılarak enerji üretilmesi sayesinde ülkenin dışa bağımlılığı azaltılır, enerji üretiminde ülkenin kendi kendisine yetmesi sağlanır.
Temiz enerji kaynağı kullanılarak enerji üretilmek istenirse öncelikle bölgedeki doğal enerji kaynaklarının incelenmesi gerekir. Bölgenin rüzgar alışı, güneşe karşı konumu veya dalgaların bulunup bulunmadığı tetkik edilerek en verimli şekilde kullanılabilecek olan temiz enerji kaynağı saptanarak gereken tesisleşme çalışmaları yapılmalıdır.
Temiz Enerji Kaynakları Nelerdir?
Her gün gelişim gösteren teknolojik olanak sayesinde tüm dünya genelinde kullanımda olan çeşitli yenilenebilir temiz enerji unsurları ve kaynakları şu şekilde sıralanabilir:
• Güneş enerjisi (kaynağı güneş)
• Rüzgâr enerjisi (kaynağı rüzgarlar
• Dalga enerjisi (kaynağı deniz ve okyanuslar)
• Jeotermal enerji (kaynağı yer altı suları)
• Biokütle enerjisi (kaynağı bitkisel ve hayvansal atıklar)
• Hidrojen enerjisi (kaynağı su ile hidroksitler)
• Hidrolik (hidroelektrik) enerjisi (kaynağı akarsular)
1. Güneş Enerjisi Nedir?
Dünyadaki yaşamın kaynağı güneşten elde edilen ısı enerjisidir. Güneşten dünyaya gelen ışınlar güneş panellerinde toplanarak elektrik enerjisi haline dönüştürülüp kullanılır. Güneş enerjisi en önemli ve en yoğun olarak kullanılan temiz enerji kaynağıdır. Güneş enerjisi ile hem hanenin hem de sanayi kuruluşlarının elektrik enerjisine olan ihtiyacı karşılanabilir.
Güneş panelleri sayesinde bir evin hem ısınma, sıcak su elde etme hem de diğer elektrik ihtiyacının giderilmesi sağlanır. Günümüzde oldukça ekonomik olması nedeniyle de geniş arazilere kurulan büyük çaplı güneş panelleri sayesinde pek çok sanayi kuruluşu hem ürettiği güneş enerjisini kendi ihtiyacını karşılamak için kullanmakta hem de fazlasını satarak ekonomik faaliyette bulunmaktadır.
Güneş enerjisi gerçek anlamda temiz bir enerji kaynağıdır. Doğaya verdiği hiçbir zarar bulunmaz. Tükenme riski yoktur. Güneş enerjisi sayesinde hane, işletme ve ülkeler enerji bağımlılığı azaltır. Daha düşük maliyetler karşılığında ucuz enerji elde eder.
Bu kapsamda devlet kurum ve kuruluşları da güneş enerjisinden yararlanarak sokak aydınlatması, devlet kurumlarının elektrik ihtiyacının giderilmesi gibi amaçlarla faaliyette bulunur. Ayrıca güneş enerjisinden elde edilen enerjiyle çalışan çeşitli araç, gereçler ile arabalar da oldukça yaygın bir kullanım alanına sahiptir.
2. Rüzgâr Enerjisi Nedir?
Kara parçaları ile denizler farklı sıcaklık seviyelerine sahiptir. Bunun sonucunda da basınç farklılıkları meydana gelir. Basınç farklılığı ise rüzgara yol açar. Rüzgar az maliyetli, tükenmeyen ve çevre dostu bir enerji kaynağıdır. Rüzgarın esme şiddetine göre rüzgar enerjisinden elde edilen verimlilik değişiklik gösterir. Rüzgar enerjisi rüzgar alan konumlara kurulan türbinler sayesinde elde edilir.
Rüzgarın esme hızına bağlı olarak türbinler dönerek elektrik enerjisine dönüştürülür ve kullanıma sunulur. Rüzgar enerjisinin tüm dünyada ilk olarak kullanıldığı ülke Almanya’dır. Hem ekonomik hem de doğayı koruyan nitelikte olması sebebiyle tüm dünyaya kullanımı yayılmıştır.
Rüzgar türbinlerinin geniş arazilere kurulması gerekir. Bu sayede bu temiz enerji kaynağı verimlilikle kullanılabilir. Doğa dostu olmasına karşın bazı göç eden kuşların ölümüne sebep olması ve yüksek ses çıkararak çalışması gibi az sayıda olumsuz yöne de sahiptir. Ancak genele bakıldığında faydalı olduğu yönler ağır bastığı için yaygın olarak kullanılmaktadır.
3. Hidroelektrik Enerji Nedir?
Hidroelektrik enerji suyun hareket enerjisinden elde edilen bir temiz enerji kaynağıdır. Tükenmeyen yenilenebilir bir enerji türüdür. Doğa dostudur ve çevredeki kaynakların kullanılarak ekonomik verimliliğe dönüştürülmesini sağlar. Hidroelektrik enerji elde etmek için akan suyun yarattığı güçten yararlanılır. Nehirlere baraj kurulur. Suyun hareket enerjisi sayesinde de elektrik enerjisi üretilir. Hidroelektrik enerji santralinin kurulabilmesi için seçilen coğrafi konum oldukça büyük öneme sahiptir.
Rakım olarak yüksekte kalan arazilerden su daha hızlı bir ivmeyle akar. Buralara açılan kanallardan su akışı sağlanır. Akan su türbinlere gönderilir. Suyun hareket enerjisi sayesinde dönen türbinler sonucunda da kinetik enerji elde edilir. Türbinlere jeneratör bağlı bulunur. Jeneratörler sayesinde de elektrik enerjisi üretilir. Bu sayede akarsulardan elektrik enerjisi elde edilmiş olur.
Hidroelektik enerji ülkemizin ekonomisinde oldukça önemli bir yere sahiptir. Enerji elde etmeden dışa olarak bağımlılığımızın azalmasına katkı yapar. Kurulan hidroelektrik enerji santralleri sayesinde daha farklı iş kollarının da açılması sağlanır. Balıkçılık, sulama ile tarımın desteklenmesi gibi oldukça çeşitli yan faaliyetler de desteklenmiş olur.
4. Jeotermal Enerji Nedir?
Jeotermal Latince kökenli bir kelimedir. Jeoer anlamına gelir, termal de ısı demektir. Jeotermal yer ısısı anlamını taşır. Yeryüzüne yağan yağmurlar çatlaklardan sızarak magma tabakasına kadar iner. Burada oldukça sıcak bir şekilde depolanmışken yeryüzüne buhar ve sıcak su olarak geri döner. Jeotermal enerji elde etmek için açığa çıkan buhardan elektrik üretilir.
Jeotermal enerji sayesinde hanelerin sıcak su ve ısınma ihtiyacı giderilir. Kaplıcalardaki jeotermal enerji ile turizm olanakları yaratılarak ülkeye farklı ekonomik alanlarla kalkınma unsurları oluşturulur. Jeotermal enerjiyle seralar ısıtılır, konservecilik gibi çeşitli sanayi dallarında da kullanılır.
Oldukça düşük maliyetli ve doğa dostu bir enerji kaynağıdır. Pek çok olumlu yönünün yanı sıra jeotermal enerji az miktarda da olsa gürültülüdür. Jeotermal enerji açığa çıkarken çevreye karbondioksit ve hidrojen sülfür gibi gazlar da salınır. Ancak çevreye zararı fosil yakıtlar ile kıyaslanamayacak kadar azdır.
5. Biokütle Enerjisi Nedir?
Biokütle enerjisi hayvansal ve bitkisel atıklardan elektrik enerjisi elde edilmesi anlamını taşır. Kurumuş ağaçlar, hayvan dışkıları, ay çiçeği gibi bitkiler ve talaş gibi çeşitli organik atıklardan üretilir. Bitkisel atıklarla üretilen biodizel ve hayvani atıklarla üretilen biogaz gibi çeşitli biokütlesel yakıtlar bulunur.
6. Hidrojen Enerjisi Nedir?
Hidrojen gazı dönüştürülüp elektrik enerji elde edilir. Günümüzde yoğun olarak bu enerji türü hidrojen yakıtlı otomobillerde kullanılır. Çevreye hiçbir zararı yoktur.
7. Dalga Enerjisi Nedir?
Deniz ve okyanuslardaki dalgaların kullanılmasıyla elde edilen elektrik enerjisidir. Kurulan dalga jeneratörlerinden elektrik üretilir. Her bir dalga boyu için farklı türde ekipman üretilmesi gerektiğinden diğer temiz enerji kaynaklarına kıyasla daha zahmetli ve maliyetlidir. Bu yüzden daha seyrek olarak kullanılır.
Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Önemi Nedir?
Fosil yakıtlar tükenme tehlikesi ile karşı karşıyadır. Bu da sürekli kullanım maliyetinin artması demektir. Temiz enerji kaynakları sürdürülebilir niteliktedir. Kullanım ile tükenmez ve gelecek nesillere de aktarılabilir. Doğa dostu ve yüksek verimlilik sağladığı için ülke ekonomisinde temiz enerji kaynakları stratejik öneme sahiptir.
• Temiz enerji kaynakları çevre dostudur.
• Enerjiye harcanan giderler bir ülke ekonomisinde bütçe dengesini etkileyen en önemli unsurdur. Temiz enerjiye yönelim sayesinde enerji ithalatı azalır, bütçe açığı kapanır, ekonomik denge sağlanır. Yeni iş kaynakları yaratılarak istihdam arttırılır, ülkede genel bir kalkınma ortamı tesis edilir.
• Elektrik enerjisi ulaştırmanın en zor olduğu konumlara bile elektriğin iletilmesi sağlanır.
• İşsizliğin azaltılmasını ve yeni iş kollarının yaratılmasını sağlar.
• Doğal yaşam korunur, kaynak tükenmesi üzerine kaygı olmaksızın enerji elde edilir.
Türkiye’ de Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından Enerji Üretimi Ne Kadardır?
Ne yazık ki Türkiye’de ağırlıklı olarak fosil yakıtlar kullanılarak enerji üretilir. Tüm enerjideki payı oldukça az olan temiz enerji kaynaklarından üretilen güç miktarı şu şekilde sıralanabilir:
• Rüzgar enerjisinden elde edilen enerji 7000 MW.
• Hidroelektrik enerji santralinden elde edilen enerji 28000 MW.
• Güneş enerjisinden elde edilen enerji 5000 MW.
• Jeotermal kaynaklardan elde edilen enerji 1300 MW.