Ozon tabakası Nedir? Neden Delinir?

Uzun yıllardır sık sık duyuyoruz bu kavramı, atmosfer ile ilişkisini, dünyamız üzerindeki etkilerini, nedenlerini, nasıllarını ve daha pek çoğunu. Çoğumuzun konuya dair az çok bir bilgisi var aslında. O kadar çok dile getiriliyor ki etkileri, duymamak da imkânsız zaten. Bugün blog yazımızda ozon tabakası nedir, ozon tabakası neden delinir, ozon tabakası nasıl oluşur gibi konulara dair bilgiler paylaşacağız. Önce ozon tabakası nedir bundan başlayalım.

Ozon Tabakası Nedir?

Ozon tabakası ne demek kısaca bahsedelim. Ozonosfer olarak da bilinen ozon tabakası, güneşten dünyaya gelen ışınları engelleyen katmana verilen isimdir. Ozon tabakası, stratosferin üst kısmından bulunan ve güneşten gelen zararlı ışınların yer yüzüne temasını ve ulaşmasını engelleyen koruyucu bir tabakadır aynı zamanda. Bu tabakanın zarar görmemesi çok önemlidir çünkü güneşten gelen bazı ışınlar ölümcül ölçüdedir. Bu ışınların dünyaya ulaşması ciddi sorunları beraberinde getirecektir. Stratosferde yer alan ozan tabakası bu bakımdan önemlidir çünkü güneşten gelen radyasyonun bir kısmını emer ve dünyanın yüzeyine ulaşmasını önler. Özellikle güneş tarafından üretilen UV (ultraviyole) ışığının UVB yani ultraviyole radyasyon bandı ismi verilen kısmını emer. UVB, yukarıda az önce sözünü ettiğimiz zararlı etkileri olan bir ışıktır. Cilt kanseri türlerinin nedenlerinden biri olacak kadar da tehlikelidir. Günümüzde UVB ışınları cilt kanserleri, katarakt, mahsullere ve deniz yaşamına zarar veren en tehlikeli ışık türlerinden biridir.

Ozon Tabakası Nasıl Oluşur?

İlk canlılar, oksijensiz solunum yapan canlılardı bunun nedeni atmosferde serbest oksijen bulunmamasıydı. Anaerobik solunumdan sonra fotosentez kavramı girdi hayatımıza. Fotosentez yapabilen canlılar ortaya çıktı ve “solunum” bir anlam da kabuk değiştirdi. Fotosentez yapan canlılar su ve karbondioksiti kullanarak glikoz ve oksijen üretmeye başladılar. Böylece serbest oksijen oluştu ve bu serbest oksijenler stratosfer tabakasında birikmeye başladır. Morötesi olarak adlandırılan ışınlar, bu tabakada bulunan oksijen moleküllerine temas etti ve bu moleküllerin iki oksijen atomuna bölünmesine yol açtı. Bu oksijen atomları da oksijen molekülleri ile birleşti ve böylece ozon tabakası adı verilen katman oluşmuş oldu.

Ozon Tabakası Neden Delinir?

Ozon tabakasının delinmesine bazı maddeler neden olur. Bunlardan birkaçını sıralayalım; kloroflorokarbon, hidrokloroflorokarbon, halonlar, karbontetraklorid, metikloroform, mtilbromürasid. Ozon tabakasını incelten maddelerin kullanım alanlarından bazılarını da şu şekilde özetleyelim; soğutucu adı altındaki kullanımlar (örneğin dondurucular, buzdolapları, soğutucular vb. gibi), ısı ve pompa merkezleri, tarımda alanları, metal ya da elektronik temizlemede çözücü olarak yapılan kullanımlar.

Ozon Tabakası Delinirse Ne Olur?

Ozon tabakasın incelmesi, ozon tabakası deliği, ozon tabakasının incelmesinin sonuçları gibi pek çok kavram var hayatımızda. Bunun en önemli nedenlerinden biri doğaya iyi bakamıyor oluşumuz. Küresel ısınma, çevre kirliliği, çevre dostu olmama gibi pek çok neden doğanın bize küsmesine neden oluyor. Doğanın küsmesi sonucu dünyamız kirleniyor ve gelecek nesiller için daha da tehlikeli bir hale geliyor. Peki ozon tabakası delinirse ne olur? Ultraviyole ışınlara maruz kalmamız en büyük tehlikelerden biridir. Çünkü bu ışınlar ekolojik dengeye zarar vermekle kalmaz vücudumuz ile temas ettiği takdirde kanser gibi kötü sonuçlar doğurabilir. Ozon tabakasının incelmesi, dünyaya düşen UV ışınlarının artmasına neden olur ve bu da deri kanseri başta olmak üzere, katarakt ve birtakım bağışıklık sistemi hastalıklarına neden olabilir. Sadece insanlar üzerinde değil hayvan ve bitki gibi canlı türlerine da doğrudan zararı olur.